دیدار دو شیطان و توافقات خطرساز

پایگاه رهنما:

سرانجام پس از تقلاهای 9 ماهه‌ای که از سوی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی صورت گرفت او توانست به آرزوی خود  برسد و در سفرش به آمریکا با جو بایدن دیدار کند. در تحلیل این دیدار می‌توان در دو سطح به موضوع ورود کرد؛ دو سطحی که شاید در ظاهر متفاوت و متضاد از هم باشند اما بی‌شک مکمل هم هستند. سطح نخست این تحلیل حکایت از آن دارد که اگرچه این دیدار بین نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و رئیس جمهور ایالات متحده انجام شد، ولی صرف انجام دیدار نمی‌تواند به اختلافات شخصی و سیاسی این دو پایان دهد، کما اینکه اگر به شکل صوری و ظاهری این دیدار هم نگاه شود حکایت از آن دارد که سایه سنگین اختلافات کماکان بر این دیدار سنگینی می کند؛ چراکه جو بایدن در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل و نه در کاخ سفید و با 30 دقیقه تأخیر، حاضر به ملاقات نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، آن هم پشت درهای بسته شد.
به باور کارشناسان تلاش نتانیاهو و ائتلاف حاکم در خصوص کودتای قضایی و همچنین عملکرد دولت افراطی و رادیکال نتانیاهو  در قبال فلسطینیان باعث شده است، جو بایدن یک ساعت گفت‌و‌گوی پشت پرده با نتانیاهو را بر دیدار رسمی و تکرار ادعاها برای حمایت از رژیم صهیونیستی ترجیح دهد. در سطح دوم تحلیل که در ظاهر می‌تواند عکس سطح نخست جلوه کند، باید به این نکته کلیدی هم اذعان داشت که اگرچه اختلافات شخصی و سیاسی بین جو بایدن و بنیامین نتانیاهو باعث شده است، رئیس جمهور آمریکا با تأخیری 9 ماهه حاضر به پذیرش و دیدار با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی شود اما در سطح راهبردی قطعاً منافع واشنگتن و تل‌آویو نمی‌تواند تحت تأثیر این اختلافات قرار بگیرد. هرچند این اختلافات در این مدت روی مناسبات تاکتیکی دو طرف اثرات مخرب مقطعی داشته است.
پیرو همین نکته باید این را هم در نظر گرفت که الزامات سیاسی نتانیاهو و بایدن در انجام این دیدار بی‌تأثیر نبوده است. به هر حال جو بایدن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ایالات متحده به حمایت مستقیم لابی یهودی مستقر در آمریکا موسوم به «آیپک» نیاز دارد و به همین دلیل سعی شده که دیدارش با نتانیاهو، ولو به شکل صوری به عنوان یک دستاورد در دستور کار جو بایدن قرار گیرد. از سوی دیگر ، نتانیاهو به دلیل وضعیت پیچیده، بغرنج و بحرانی سیاسی در سرزمین‌های اشغالی و جایگاه بشدت شکننده ائتلاف حاکم و کابینه او به حمایت آمریکا بیش از هر زمان دیگری نیاز دارد. به همین دلیل برای نتانیاهو واجب بود که دیداری با جو بایدن انجام دهد. در همین راستا به نوشته روزنامه معاریو، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی قبل از سوار شدن به هواپیما برای رفتن به نیویورک گفته بود، محل دیدار با جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا اهمیتی ندارد، مهم موضوع و محتوای دیدار است.
 
دیدار با چاشنی تند اعتراضات

اگر از تحلیل دیدار بایدن و نتانیاهو به خبرهایی که از نیویورک به سطح جهان مخابره می‌شد هم نگاه شود به نظر می‌رسد نفس این دیدار هم کم چالش نبوده است. چراکه به گفته رویترز، اتباع رژیم صهیونیستی ساکن آمریکا و یهودیان مقابل هتلی که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در آن با رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کرد، در اعتراض به اصلاحات قضایی دولت وی تجمع کردند. آنها با در دست داشتن پارچه نوشته و سر دادن شعار، اعتراض خود را به اقدامات نتانیاهو در رابطه با سیستم قضایی رژیم صهیونیستی نشان دادند.
از سوی دیگر ، در دیدار بایدن و نتانیاهو آنچه بیشتر مورد توجه رسانه‌های آمریکا قرار گرفت، سخنان ابتدایی رئیس جمهوری آمریکا و همچنین دیدار نکردن او با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در کاخ‌سفید بوده است، ضمن آنکه بایدن در آغاز دیدار خود با نتانیاهو به خبرنگارانی که در اتاق حاضر بودند گفت که موضوعات جدی را با نخست‌وزیر اسرائیل در میان خواهد گذاشت از جمله حاکمیت «دموکراسی و راهکارهای نظارتی و حفظ آن.» در همین باره ، طی گزارشی که کاخ‌سفید از محتوای دیدار بایدن و نتانیاهو منتشر کرده، به نظر می‌رسد که این دیدار در فضای دوستانه‌ای صورت نگرفته و رئیس جمهور آمریکا انتقاداتی به عملکرد ائتلاف حاکم و کابینه نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در موضوعات مختلف داشته است.
 وجه مشترک این دیدار؛ تقلای برای معامله بزرگ
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که شاید به عنوان موتور محرکه تلاش‌های نتانیاهو برای سفر به آمریکا و دیدارش با بایدن بوده است، تقلاهای نتانیاهو برای عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با عربستان سعودی باشد؛ اتفاقی که در صورت وقوع می‌تواند نتانیاهو را از مهلکه فعلی در سرزمین‌های اشغالی برهاند و جایگاهش را بیش از پیش تثبیت کند و مکمل پیمان ابراهیم و عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با دو کشور عربی حاشیه خلیج فارس یعنی امارات متحده عربی و بحرین باشد. به باور تحلیلگران ، قطعاً عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با عربستان سعودی در مقام قیاس یا پیمان ابراهیم، در مقیاس بزرگتری تأثیرات جدی و فوری بر تحولات منطقه و جهان خواهد داشت. از طرف دیگر باید یک نکته را هم مدنظر قرار داد که اگر بایدن بتواند عادی‌سازی روابط تل‌آویو - ریاض را محقق کند بی‌شک به یک برگ برنده بزرگ در آستانه انتخابات ریاست جمهوری دست پیدا کرده است.
لذا شدت نیاز بایدن و نتانیاهو برای عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با عربستان سعودی باعث شده است، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی حتی همکاری با آمریکا بر سر غنی‌سازی اورانیوم در عربستان را بپذیرد. این خبر را وال استریت ژورنال داد و در تشریح آن نوشت که مقامات صهیونیستی بی‌سر و صدا با دولت بایدن روی پیشنهاد راه‌اندازی توانمندی غنی‌سازی اورانیوم با مدیریت آمریکا در عربستان به عنوان بخشی از یک توافق پیچیده عادی‌سازی روابط میان ریاض- تل آویو کار می‌کنند. در همین خصوص، یک مقام ارشد دولت بایدن نیز پس از دیدار او با نتانیاهو در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفت که هرگونه حمایت از خواسته‌های هسته‌ای عربستان سعودی، مطابق «بالاترین استانداردهای منع اشاعه‌ای آمریکا» خواهد بود.
این روزنامه آمریکایی گزارش داد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به کارشناسان ارشد هسته‌ای و امنیتی این رژیم دستور داده است برای مصالحه میان طرفین بر سر این موضوع با مذاکره‌کنندگان آمریکایی همکاری کنند که باعث می‌شود عربستان سعودی پس از ایران، به دومین کشور در خاورمیانه تبدیل شود که غنی‌سازی اورانیوم انجام می‌دهد. واشنگتن در حال چانه‌زنی با ریاض بر سر توافقی برای سازش با تل‌آویو در ازای کمک آمریکا برای راه‌اندازی برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای عربستان و دیگر امتیازات است. انتظار می‌رود که دیگر جنبه‌های این توافق شامل امتیازاتی برای فلسطینی‌ها و تضمین‌هایی از سوی آمریکا باشد. البته به گفته منابع مطلع، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا هنوز ایده موافقت با غنی‌سازی اورانیوم توسط عربستان را امضا نکرده است.   امیر حسین تقوی